Son yıllarda Türk lirasının yaşadığı ani düşüşleri önlemek amacıyla AKP iktidarının talimatları doğrultusunda başlatılan Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulaması, iki yılın ardından ekonomi yönetimi için bir zorluk kaynağı haline gelmiş durumda.
Yaz aylarında göreve başlayan yeni ekonomi yönetimi, KKM’ye yönelik çeşitli değişiklikleri hayata geçirirken, Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğlerle uygulamadan tasfiyelerin önü açılmıştı.
KKM, 28 hafta boyunca sürekli bir düşüş trendine girmiş ve 15 Şubat tarihli Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) raporu ile haftalık yüzde 3.1 oranında bir düşüş yaşayarak tüm zamanların rekorunu kırmıştı.
Ancak son 3 haftada KKM’deki düşüşler, ekonomi yönetimini alarma geçirmiş durumda. 31 Mart öncesi fiilen seçim ekonomisine başlayan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), günlük ortalama 800 milyon dolarlık rezerv satışı yaparak piyasalara yönelik arka kapı müdahalelerine devam ederken, KKM’deki düşüş oranları sırasıyla yüzde 0.6, 0.8 ve 0.6 şeklinde gerçekleşti.
Düşüş rakamlarının ani bir şekilde durması, 2024 yılının sonunda tamamen sıfırlanması hedeflenen KKM’nin tasfiye sürecine büyük bir darbe vururken, son olarak 1 Ocak’ta TL dönüşümlü KKM hesaplarını açmayı yasaklayan ve yeni yılda zorunlu karşılık adımları getiren Merkez Bankası’nın, KKM’ye yönelik yeni bir adım atması bekleniyor.
DOLAR SAHİPLERİNİ TEDİRGİN EDECEK GELİŞME
KKM’deki uzun süreli düşüş trendinin önemli bir bölümü, Türk lirası dönüşümlü hesaplar tarafından oluşturulurken, İktisatçı Yalçın Karatepe, Kur Korumalı Mevduat’ta kalan paranın büyük bir kısmının döviz cinsinden hesaplarda bulunduğunu ve şirketlerin tüm varlıklarını KKM’de tutma eğiliminde olduklarını ifade etti.
2023 yılının ilk yarısında her türlü döviz talebini kısıtlayan ve KKM’deki parayı artırarak 14 Mayıs’a kadar herhangi bir kur şokunu önlemeyi amaçlayan hükümet, seçimlerin ardından göreve gelen yeni ekonomi yönetimi ile sık sık alınan kararlarla KKM’ye olan ilgiyi azaltmaya çalışıyor.
Ancak son aylarda alınan zorunlu karşılık önlemlerine rağmen TCMB, KKM hesaplarını etkileyecek yeni bir değişiklik yapmadı.
Merkez Bankası, bankalara verdiği örtülü talimatlarla mevduat faizlerini artırarak TL mevduatını daha çekici hale getiriyor ve KKM sahiplerini uygulamadan çıkarmayı hedefliyor. Ancak tasfiye sürecinde KKM’den çıkış hızının düşmeye başlaması, yeni radikal adımlara başvurmayı zorunlu hale getiriyor.
Ekonomistler, ilerleyen haftalarda Kur Korumalı Mevduat hesapları için kombiyo vergisi ve kur farkından elde edilen karlar için küçük vergilendirmelerin getirilebileceğine dikkat çekerken, bu kısıtlamaların bireysel kullanıcılar yerine şirketler için uygulanabileceği iddia ediliyor.
